Forex Swap Maliyetleri Neden Oluşur?

Swap maliyeti, forex yatırımcılarının pozisyonlarını gece boyunca açık tutmaları durumunda karşılarına çıkan bir unsur. İlk defa duyuyorsan karmaşık gelebilir ama özünde bu maliyetin dayanağı gayet basit bir prensibe bağlı: iki farklı para biriminin faiz oranı farkı. Yani işlem yaptığın döviz çiftinde, birini alırken diğerini ödünç alırsın. İşte o ödünç alınan paranın bir bedeli olur. Hangi para biriminin faizi yüksekse, kâr ya da maliyet buna göre şekillenir. Bu noktada swap maliyeti, yatırımcı açısından ya giderdir ya da gelir. Bu fark bazen küçük bir ayrıntı gibi görülür ama uzun vadede ciddi bir etki yaratabilir.

Bazı yatırımcılar, pozisyonlarını günlerce taşıyacağı için bu swap yükünü sürekli sırtında taşır. Hatta sadece bu maliyetleri hesaba katmadığı için zarar edenlerin sayısı da az değil. Swap, bir nevi görünmeyen komisyon gibi çalışır. Grafiklerde ya da işlem ekranında doğrudan fark edilmese de, hesabın toplam performansına doğrudan yansır.

Faiz Farkı Swap Bedelini Nasıl Belirler?

İşin teknik kısmında şu yatıyor: merkez bankalarının belirlediği faiz oranları. Mesela Japon Yeni ile Amerikan Doları arasında işlem yapıyorsan, ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz kararı ile Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) politikası arasında ciddi bir fark olabilir. Bu fark ne kadar açıksa, swap etkisi de o kadar büyür. Eğer yüksek faizli para birimini alıyor, düşük faizli olanı satıyorsan gece boyunca hesabına swap geliri yazılır. Tersi durumda ise swap maliyeti seni bekliyor.

Örnek verelim: USD/TRY paritesinde işlem açtığını düşün. Türkiye’deki faiz oranı ABD’ye kıyasla daha yüksekse ve sen doları satın alıp TL’yi satıyorsan, bu işlem sana swap maliyeti doğurur. Çünkü düşük faizli doları alıp yüksek faizli TL’yi satmak merkez bankaları arasındaki faiz farkı yüzünden seni borçlu konuma sokar. Bu durum yatırımcının stratejisini tamamen değiştirebilir. Bazıları yalnızca swap geliri elde etmek için “carry trade” dediğimiz yönteme başvurur, ki bu tamamen swapın mantığını fırsata çevirme çabasıdır.

Swap Maliyeti Hesaplamasında Hangi Faktörler Etkilidir?

Burada tek belirleyici faiz farkı değil. Aracı kurumun uyguladığı oranlar da işin içinde. Her kurum farklı bir swap politikası izleyebilir. Kimi kurum bu maliyeti minimize ederken kimisi daha yüksek oranlar uygulayabilir. Ayrıca haftalık döngüye göre bazı günler swap üç katı uygulanır. Genelde bu çarşamba günleri olur. Bunun nedeni, işlem tarihinin hafta sonuna denk gelen taşıma süresini de kapsaması. Yani tek gecelik açık pozisyonun bile bazen üç gecelik swap etkisine dönüşebilir.

Ayrıca kaldıraç etkisi de göz ardı edilmemeli. Düşük sermayeyle büyük pozisyonlar açmak cazip görünse de swap bedeli kaldıraçla birlikte katlanarak büyür. Bu yüzden kaldıraçlı işlemlerde swap sadece maliyet değil, stratejik bir karar unsuru hâline gelir. Bu sebeple çoğu profesyonel yatırımcı işlem açmadan önce swap tablosuna göz atar. Çünkü bu kalem, doğrudan kar-zarar hanesini değiştirir.

Yatırım Stratejilerinde Swapın Önemi Nedir?

Swap çoğu zaman arka planda kalır ama aslında işlem stratejinin temel bir parçası olabilir. Özellikle uzun vadeli pozisyonlarda bu durum daha da kritikleşir. Günübirlik al-sat yapan biri için swap neredeyse sıfıra yakınken, pozisyonunu haftalarca tutan bir yatırımcı için ciddi bir yıpratma etkisi oluşturabilir. Bu yüzden bazı yatırımcılar, teknik analizden önce swap verilerine bakar.

Swaptan kaçınmak isteyenler için “swap-free” hesaplar da mevcut. Bu hesaplar, özellikle belirli coğrafi bölgelerde ya da dini sebeplerle faiz işlemeyen yatırımcılar için tasarlanmış durumda. Ancak bu tür hesaplarda genellikle başka masraflar gizlenmiş olabilir. Yani swap yok diye masrafsız işlem yapılacağı varsayımı çoğu zaman geçerli olmaz. Burada da dikkatli olmak gerekir.

Yatırım yaparken yalnızca fiyat hareketine değil, fiyatın ardında yatan ekonomik ilişkilere de bakmak şart. Çünkü swap, görünmeyen bir finansal gerilim gibidir. Geceleri sessizce işler ama sabah bakıldığında bakiyeyi eksiye düşürebilir. Gerçekten işlem planı yaparken buna yer açmayan biri, hiç fark etmeden hesabını tüketebilir.